Πρόσωπα

Μέσα σε μια πτέρυγα νοσοκομείου ο καθένας αλλάζει. Κανένας δεν είναι ο εαυτός του. Εμείς σαν νοσηλευτές αφήνουμε τα προβλήματα στην άκρη, εκεί, μαζί με τα ρούχα της βάρδιας που βάζουμε, κλείνουμε τα προβλήματά μας μαζί με τα ρούχα μας στο ντουλάπι και κλειδώνουμε καλά.

Φοράμε το χαμόγελό μας και βγαίνουμε έξω. Όχι πως είναι έτσι όλοι. Θα έπρεπε τουλάχιστον. Η μορφή σου και τα συναισθήματα που βγάζεις στον καθένα είναι διαφορετικά. Είσαι η κοπέλα που περιποιείται, η εγγονή που τόσο μοιάζει στην δική σου, η αδερφή, η ανιψιά, ένα γνωστό κοριτσάκι.
Απορούν που είμαι τόσο μικρή, άλλοι νομίζουν είμαι 18, δίνουν συγχαρητήρια γι αυτό που κάνουμε. Μαθαίνουν το όνομά σου και μετά γίνεσαι κάτι παραπάνω από μια απλή νοσηλεύτρια. Παίρνεις την μορφή, μια οικεία μορφή για εκείνους. Ακόμα και τα χάπια τους να τους δώσεις, το μπουκαλάκι με το νερό ή λίγο να φροντίσεις, σε ευχαριστούν τόσο πολύ.

Σήμερα πέθανε ένας ασθενής 36 χρονών. Ήταν από τότε που μπήκα για πρακτική. Κάθε μέρα τον έβλεπα, του μιλούσα. Ήξερα πως ήταν βαριά. Αλλά όταν το μαθαίνεις, είναι αλλιώς.

Σήμερα έμοιαζα με την εγγονή ενός παππού στο 2ο δωμάτιο, είχα και το ίδιο όνομα και χαιρόταν που με έβλεπε.

Σήμερα η κυρία στον διάδρομο μου λέει ότι κατάπιε το θερμόμετρο, η μπλούζα της λέει το κατάπιε. Ποιητικό κάπως.

Σήμερα ένας πλαστικός χειρούργος καθάριζε το τραύμα ενός παππούλη στο 4ο δωμάτιο. Ο καημένος δεν έβλεπε. Φώναζε την γυναίκα του "Βασίλω" και "ω, Βασίλω  , "κράτα μου το χέρι", και έγινα για λίγο η γυναίκα του, του κράτησα το χέρι.  Μου το έσφιγγε δυνατά.

Σήμερα στο δωμάτιο 9 μια καστανή περούκα στόλιζε ένα μπουκάλι με εμφιαλωμένο νερό και όχι το κεφάλι της κυρίας, γιατί είχε πέσει για ύπνο.

Σήμερα μια κυρία πονούσε, ήμουν η νοσηλεύτρια της και της είπα πως θα περάσει σε λίγο ο πόνος γιατί της έβαλα παυσίπονο. Εκείνη μου κράτησε το χέρι και μου είπε πως με αγαπάει πολύ.

Σήμερα πονάει ο λαιμός μου, ίσως έπαθα αμυγδαλίτιδα.

Πριν κοιμηθώ απλά σκέφτομαι πόσοι διαφορετικοί άνθρωποι ήμουν.
Αρκετοί.

Έβαλα ξυπνητήρι στις 7 και έπεσα για ύπνο.

Όχι

Έχω ένα πρόβλημα, είμαι φιλότιμη. Και ναι! Είναι πρόβλημα. Δεν λέω συχνά όχι, πράγμα που σημαίνει ότι η εκμετάλλευση υφίσταται στο έπακρο στο συγκεκριμένο τμήμα. Εδώ και 1,5 εβδομάδα όχι απλά δεν προλαβαίνω να κάτσω, δεν προλαβαίνω να φάω, ούτε στο μπάνιο να πάω. Τα πόδια μου πονάνε, πάω τον γιατρό, φλεγμονή και στα δύο γόνατα. Υπέροχα λέω.
Η καλή μέρα, από την βάρδια φαίνεται. Αν έχεις τους σωστούς συναδέλφους δηλαδή.
Ημέρα Τρίτη, τρέξιμο μετά από εφημερία, όλα φουλ! Ένα 25χρονο αγόρι σε ένα δίκλινο δωμάτιο δεν αισθάνεται πολύ καλά. Τρέχω να δω! Έχει αδύναμο σφυγμό. Δεν μπορεί να ανασάνει καλά. Φωνάζω επιπλέον νοσηλεύτριες. Κρίνω ότι πρέπει να γίνει cpr.
-Να κάνω cpr;
-Όχι , θα φωνάξουμε τον γιατρό του!
Πάω να αρχίσω μαλάξεις αλλά μπαίνει η γιατρός του εκείνη την στιγμή. "Άσε, συνεχίζω εγώ." Έφυγα από το δωμάτιο. Δεν χρειάστηκε να το συνεχίσω.
Έχουμε και αυτό το πρόβλημα. Δεν εμπιστεύονται τις γνώσεις μου και όχι μόνο αυτό, αλλά δεν χρησιμοποιούν και τις δικές τους.

Την επόμενη μέρα, ευτυχώς η μέρα καλυτερεύει λόγω συναδέλφων. Τα πράγματα κινούνται γρήγορα, κάνω διάλειμμα και μιλάω και με τους ασθενείς - συνοδούς, τους λύνω απορίες. Νιώθω χρήσιμη. Η μαμά του 19χρονου θέλει να του αλλάξουμε σεντόνι. Ο πάτερ που βρίσκεται στο δωμάτιο της δίνει ένα σταυρουδάκι που έχει στην μέση ένα κυκλάκι, αν κοιτάξεις μέσα βλέπεις την Παναγίτσα μου είπε. Όντως.
Σκέφτομαι πόσοι πολλοί άνθρωποι σε τέτοιες καταστάσεις, είτε ήταν θρήσκοι ή όχι, στρέφονται τόσο πολύ στον Θεό και την προσευχή. Βέβαια, όταν σου λένε ότι ένα θαύμα θα σε σώσει ή οτι είναι σοβαρά το παιδί σου, ο πατέρας ή γιαγιά σου, τότε τα πράγματα αλλάζουν. Εναποθέτεις τις ελπίδες στους γιατρούς και αν εκείνοι παραδίδουν τα όπλα, τότε κάπου πρέπει να τις αφήσεις. Αν δεν μπορείς να τις έχεις μετέωρες, επειδή κανένας δεν συμβιβάζεται εύκολα και γρήγορα με το "τέλος" ίσως ο κάθε Θεός είναι η καλύτερη "δικαιολογία" ενός ψύχραιμου μυαλού. Για να μην σαλτάρεις!
Επιστρέφω στην πραγματικότητα  Αλλάζω μόνη μου τα σεντόνια και συνδέω τους ορούς του αγοριού. Η καημένη η κυρία, χίλια ευχαριστώ να μου λέει!
-Κάτσε να σου δώσω κάτι που θέλω!
-Δεν θέλω τίποτα!
-Κοίτα έχω ένα δαχτυλίδι που λέει την ψυχολογία. Όταν είναι σκουρόχρωμο είσαι στεναχωρημένος και όσο ανοίγει το χρώμα είσαι χαρούμενος.
-Α, σε μένα μόνο μαύρο θα δείχνει!
-Αφού είσαι χαρούμενη!
-Προς το παρόν
είπα και χαμογέλασα
-Δεν το θέλω, κρατήστε το! Δικό σας είναι!!
-Όχι όχι
μου λέει και μου το βάζει στην τσέπη.


Σε άλλο δωμάτιο, μια κοπέλα που προσέχει την μαμά της, επειδή την βοηθάω μου δίνει μια σακούλα. Ήρθε ο φίλος της από το Λονδίνο και του είπε να μου φέρει ένα δώρο από εκεί. Τα κλάματα κόντεψα να βάλω.
-Δεν χρειαζόταν να το κάνεις! Σου είχα πει πως δεν ήθελα! Την δουλειά μου κάνω. Δεν πρέπει να μου δίνεις τίποτα επειδή την κάνω σωστά.

Για τους ανθρώπους σε αυτή την κλινική είμαι το μικρούλη, ή η ομορφούλα η καλούλα, η συμπαθητική κοπελίτσα που θα τους κάνει το χατίρι να τρέξει λίγο παραπάνω. Μακάρι έτσι να μείνω.
Το μεσημέρι ήμουν στο λεωφορείο. Άκουγα μουσική και έβαλα το εισιτήριο στην τσέπη μου. Έπιασα το δαχτυλίδι που μου έδωσε αυτή η κυρία να το επεξεργαστώ. Χαμογελούσα. Ίσως να είμαι και καλή νοσηλεύτρια. Για να μου φέρονται έτσι, κάτι θα κάνω καλά. Το δαχτυλίδι είχε γίνει κίτρινο ανοιχτό. Έδειχνε να είμαι χαρούμενη. Και ήμουν. Απλή σύμπτωση ή όχι ο συντονισμός μας εγώ ήμουν καλά. Άξιζαν 10 χάλια μέρες μπροστά σε αυτήν.

Καθηκοντολόγιο

Πόσες νοσηλεύτριες είμαστε 3-4 μαζί με την προϊσταμένη  Ανάλογα την μέρα και την δουλειά. Στις εφημερίες μπορεί να είμαστε και 4.

Παρασκευή. Εφημερία. Λείπει η προϊσταμένη  Έχουμε μια να την αναπληρώνει, μια για την νοσηλεία και μαζί με εμένα ακόμα 2 ΔΕ νοσηλεύτριες (δηλ βοηθός νοσηλευτή, ΔΕ= Δευτεροβάθμια εκπαίδευση). Η μία στην κίνηση, η άλλη στο στρώσιμο και εγώ , κλασσικά, για όλα τα υπόλοιπα.

Πρωινό τηλέφωνο. Η κοπέλα της νοσηλεία εκτός. Ασθενής δηλώνει και εμείς αρχίζουμε να τραβάμε τα μαλλιά μας! Πρέπει να παρθούν ζωτικά (πιέσεις , θερμοκρασίες) να μπουν οροί, να δοθούν χάπια, να ετοιμαστεί νοσηλεία, να στρωθούν κρεβάτια, να αλλαχθούν ουροσυλλέκτες, να διαβαστούν καρτέλες ασθενών, να γίνει νοσηλεία στις 9 να ετοιμαστεί των 12 να γίνει, να ετοιμαστεί των 2 και να γίνει, να βγουν τα ογκομετρικά (οράκια με φάρμακα μέσα, ενδοφλέβια), να τακτοποιηθούν τα φάρμακα και να γραφούν οροί και δίαιτες για τους επόμενους.

Όλα αυτά.

Και αρχίζουμε να τρέχουμε, παίρνω πιέσεις, χαμογελάω στους ασθενείς, κάνω χιούμορ, τρέχω να βοηθήσω στην νοσηλεία, κάνω ενδοφλέβια φάρμακα, τους βάζω εισπνεόμενα, βάζω-βγάζω ογκομεντρικά, οι αντλίες με τις μικροσταγόνες βαράνε σε 3 δωμάτια ένα ενοχλητικό μπίπ μπίπ, τρέχω να φωνάζω να τις φτιάξουν γιατί εγώ δεν ξέρω, ένας ασθενής σφαδάζει από τον πόνο, φωνάζω γιατρό, εκείνος μου λέει να φωνάξω και νοσηλεύτρια, μαλώνουν μπροστά μου 5-6 δευτερόλεπτα για το ποιος φταίει, ο συνοδός αρχίζει να ωρύεται, επιστρέφω στην νοσηλεία, σε κάθε δωμάτιο με σταματάνε
-Θέλω το παυσίπονο, πονάω!
-Ναι τώρα σας το φέρνω.

-Δεν τρέχει ο ορός.
-Θα έρθω σε λίγο.

-Μου συνδέεται τον ορό, τελείωσε η αντιβίωση.
-Ναι, ένα λεπτό.

-Ο μπαμπάς μου λερώθηκε, θα έρθετε;
-Μόλις τελειώσω θα το πω να έρθουμε.
-Μα το έχω πει τόσες φορές.
-Το ξέρω κυρία, και εγώ τρέχω.
-Ναι αλλά είναι δουλειά σας!
-Το ξέρω!!

-Μου συνδέεται το οξυγόνο;

-Θα μου φέρετε το παυσίπονο;

Η μια νοσηλεύτρια με ρωτάει αν τελείωσα, της λέω όχι, μου λέει να κάνω πιο γρήγορα!

Τρέχω για όλα, η δουλειά δεν τελειώνει, νιώθω το κεφάλι μου να πονάει, είμαι άσπρη, μια συνοδός μου λέει "πως είσαι έτσι; είσαι καλά;" τρέχω λίγο στον διάδρομο έξω, η πόρτα δεν ανοίγει, τρέχω απέναντι, ανοίγω το παράθυρο, οξυγόνο!
Ανασαίνω γρήγορα, νομίζω πως δακρύζω, το κεφάλι μου πονάει, ένας φοιτητής ιατρικής με ρωτάει αν είμαι καλά, δεν μπορώ να του απαντήσω, γλιστράω με την πλάτη στον τοίχο προς τα κάνω, μια κρίση πανικού, προσπαθώ να ηρεμήσω, μια γιατρός μου λέει να ησυχάσω, ήρεμες ανάσες, τα χέρια μου ξεμουδιάζουν και το οξυγόνο γεμίζει πάλι τα πνευμόνια μου. Με ρωτάνε αν είμαι καλά. Καλά τους λέω. Σηκώνομαι πάνω, σκουπίζω το eye liner που πότισε τα μάτια μου, παίρνω δύο βαθιές ανάσες και μπαίνω στο χάος. Η ώρα είναι 2μμ. Συνεχίζω ήρεμα, χαμογελάω ξανά, προσπαθώ τουλάχιστον. Η βάρδια τελειώνει, τα πόδια μου πονάνε, πεινάω και νυστάζω. Νιώθω πολύ κουρασμένη.

Αλλάζω στα αποδυτήρια. Βγάζω τα ρούχα της δουλειάς και μέσα στην τσάντα μου, αφήνω όλο το χάος του σήμερα. Ίσως η χειρότερη μέρα. Ήθελα αλλά δεν μπορούσα. Σήμερα δεν ήθελα να ήμουν νοσηλεύτρια. Σήμερα θα ήθελα να ήμουν σπίτι, να βλέπω παιδικά και να τρώω δημητριακά στο κρεββάτι. Αλλά τουλάχιστον κανένας δεν ούρλιαζε από πόνο, κανένας δεν πέθανε.
Μια γυναίκα μας λέει ήρωες. Ίσως και να είμαστε. Ίσως και όχι.
Την ψυχολογική και σωματική κατάρρευση την βιώνουμε, και εγώ, κάθε μέρα. Νιώθω περήφανη που τουλάχιστον εγώ, δεν το δείχνω.

Θάνατος

Ο θάνατος αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι στην δουλειά μας.
Βέβαια στους νοσηλευτές θεωρώ πως κοστίζει λίγο παραπάνω σε σχέση με τους υπόλοιπους.

Το πιο τραγικό βέβαια είναι να βλέπεις τον άλλον να πονάει. Εγώ συνήθως δίνω το χέρι μου να το κρατάνε και να το σφίγγουν όσο θέλουν. Καμία φορά το σφίγγω πρώτη εγώ σαν έναυσμα και σχεδόν πάντα πιάνει. Πολλοί ασθενείς δεν έχουν φλέβα και αναγκαζόμαστε να τους τρυπάμε 3-5 φορές την μέρα μέχρι να αποφασιστεί να έρθουν χειρούργοι και να καθετηριάσουν μια υποκλείδιο.

Έχουμε ασθενείς που τους δίνουμε μορφίνη, και δεν τους πιάνει. Πονάνε, ζητάνε παυσίπονο και τι να τους πεις; Ότι δεν υπάρχει κάτι άλλο παρά να σε ρίξουμε σε κώμα; Δεν λέγονται αυτά. Κι όταν λέμε πονάνε, εννοούμε πως ουρλιάζουν τόσο δυνατά που τους ακούω από την άλλη άκρη της κλινικής.

Κι από τον πόνο στον θάνατο. Στην αρχή δεν ξέρεις πως να αντιδράσεις. Μετά περνάς στο να αγγίξεις λίγο τον ασθενή, να τον κοιτάξεις για λίγα λεπτά. Σε εμάς είναι δύσκολο πολλές φορές να συνειδητοποιήσεις πως πριν 2-3 λεπτά ζούσε, ή έκανες προσπάθεια για να συνεχίσει να ζει.

Κάποιους του βρίσκουμε ήδη νεκρούς. Άλλους προσπαθούμε να τους επαναφέρουμε. Και είναι και κάποιοι που η καρδιά τους σταματάει να στέλνει αίμα κι όμως τους ρίχνεις μια απινίδωση και η καρδιά τους αρχίζει και πάλι να χτυπά.

Εδώ ο θάνατος είναι κάτι σουρεαλιστικό. Τον βλέπεις και τον ζεις καθημερινά. Το αντίθετο από τον πόλεμο. Άνθρωποι άρρωστοι έρχονται να γίνουν καλά και άλλοι υγιής βγαίνουν έξω με όπλα και επιθυμούν να σκοτώσουν ή να σκοτωθούν.

Βγαίνοντας από το νοσοκομείο δεν μπαίνω στην διαδικασία και σε μεγάλα ερωτήματα. Είμαι ακόμα δειλή για τους γιατρούς χωρίς σύνορα, και λυπάμαι γι αυτό. Καμιά φορά σκέφτομαι πριν πέσω για ύπνο κάποιον ασθενή. Ίσως εκείνον που πέθανε και άφησε γυναίκα και παιδί 5 χρονών. Τι να κάνει το παιδί του άραγε; Και η άλλη κυρία  έχασε το παιδί της και κοιμάται με τις φωτογραφίες του αγκαλιά, ενώ αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει.

Όλους μας επηρεάζει ο θάνατος. Είναι σαν το φαινόμενο της πεταλούδας.
Δεν είναι οι γνώσεις μόνο στην δουλειά αυτή. Ούτε αν αντέχεις το αίμα. Είναι αν αντέχεις τους ανθρώπους, τον πόνο τους, τις σκέψεις τους, το είναι τους. Αν είσαι έτοιμος να ζήσεις κάτι που θα σε αλλάζει μέρα με την μέρα.
Κι όπως οι γιατροί μπορεί να έχουν το σύνδρομο του Θεού, έτσι και εγώ, πείθομαι πως έχω ένα σύνδρομο που με αναγκάζει να αφήνω πίσω ότι έχω στο μυαλό μου, και συγκεντρώνομαι απόλυτα στις ανάγκες του κάθε ασθενή.
Δεν ξέρω αν κάνω γι αυτή την δουλειά. Φοβάμαι όμως, ότι είμαι από τις πιο κατάλληλες περιπτώσεις.

Νοσηλεύτριες

Η μεγάλη πλειοψηφία τον νοσηλευτών είναι γυναίκες. Για να μην πω το 90%. Γενικά θεωρείται μια δουλειά που έχει κατά κύριο λόγο την φροντίδα, οπότε οι άντρες δεν είναι συνυφασμένοι με αυτό, μιας και οι γυναίκες γεννάνε και είναι αυτές που φροντίζουν τα παιδιά, πάλι σε ένα μεγάλο ποσοστό.

Το ότι κάνουμε αυτή την δουλειά, δεν σημαίνει ότι είμαστε κατώτεροι κανενός. Ούτε του γιατρού. Ο γιατρός ξέρει πολλά περισσότερα πράγματα, έχει γνώσεις και δίνει τις κατάλληλες οδηγίες για να δοθεί ένα φάρμακο. Σπουδάζει τόσα χρόνια για να μπορεί να δώσει την σωστή φαρμακευτική αγωγή και να κάνει και την σωστή διάγνωση.

Εμείς οι νοσηλευτές ακολουθούμε τις εντολές του. Αλλά αν έχεις πρόβλημα με την συμπεριφορά ή την ταχύτητα των νοσηλευτικών ενεργειών, ότι και να πεις στον γιατρό δεν θα μας κάνει "ντα"! Είμαστε συνάδελφοι και κανένας ασθενής δεν θα επιβιώσει αν λείπει ένας από τους δύο!

Σαν νοσηλευτές λοιπόν, που ακούμε και ακούω πολλές φορές την φράση "δεν κάνετε τίποτα" σας έχω πληροφορίες. Θα τρέξουμε το πρωί, ενώ είμαστε μόνο τρία άτομα, ένα θα πάει να τοποθετήσει όλους τους ορούς, άλλο θα πάει για ζωτικά σημεία, στρώσιμο κλινών, τοποθέτηση φλεβών, τοποθέτηση φαρμάκων, ειδοποίηση για εξετάσεις (αξονικές κλπ) αλλαγή φαρμάκων αν έχει αλλάξει ο γιατρός,οτιδήποτε άλλο προκύψει.

Καθησυχάζουμε ασθενείς και συνοδούς, παρηγορούμε, τρέχουμε πάντα όταν κάποιος μας χρειάζεται. Κι όμως, εμείς έχουμε και μια ζωή. Χρειάζεται να ξυπνάμε στις 6.30 και 7.30-8 παρά να κάνουμε λογοδοσία. Σχολάμε στις 3 και σπίτι είμαστε στις 4. Από ΄κει και πέρα ζούμε. Εγώ δηλαδή. Οι υπόλοιπες κοπέλες κάνουν πρωί και μετά νύχτα. Την ίδια μέρα. Γυναίκες με παιδιά. Γυρίζουν από απογευματινή βάρδια στις 11 και μαγειρεύουν για την επόμενη με αποτέλεσμα να κοιμηθούν μετά τις 2 το βράδυ. Συν ότι πρέπει να έχουν παρουσία γονέα. Να είναι στις γιορτές των παιδιών, να τα διαβάζουν, χώρια ότι δουλεύουμε όλες τις ημέρες. Αργίες και μη. Πρωτοχρονιά και Πάσχα. Και κάποιοι δουλεύουν και Πρωτοχρονιά βράδυ.

Κάθομαι για ένα διάλειμμα στην κουζίνα και ακούω την νοσηλεύτρια της δίπλα κλινικής να μιλάει στο τηλέφωνο με το μικρό παιδάκι της. Ίσα ίσα που καταλάβαινε. "Θα έρθω το μεσημέρι εγώ, μην κλαις! Θα έρθω να πούμε παραμύθι και να πάμε και μπαλέτο! Εντάξει αγάπη μου;"

Ακούω από τον 5ο παιδιά να ουρλιάζουν και να φωνάζουν "μαμά" από τον όροφο της παιδιατρικής  Και δίπλα η νοσηλεύτρια ανάβει τσιγάρο και μου λέει να κλείσω το παράθυρο γιατί δεν μπορεί να ακούει.
Θα σηκωθεί, θα κάνει νοσηλεία και το βράδυ θα λέει ένα παραμύθι στην κόρη της, είτε το πιστεύει είτε όχι.

Εμείς οι νοσηλευτές, αν και βλέπουμε κάθε μέρα κόσμο να πεθαίνει, δεν συνηθίζουμε τον θάνατο. Ερχόμαστε τόσο κοντά αλλά όταν κλείσουμε την πόρτα του νοσοκομείου πίσω μας φοβόμαστε όπως οι φυσιολογικοί άνθρωποι. Είμαστε αναίσθητες για 8-9 ώρες, μέχρι το τέλος της βάρδιας. Έτσι πρέπει.

Η κυρία της δίπλα κλινικής θα ντύνει καλά το παιδί της πριν το πάει μπαλέτο και κάθε μέρα θα φοβάται μήπως κρυώσει, κι ας ακούει το άλλο παιδί να ουρλιάζει φοβισμένο, εκείνη θα στεναχωρηθεί αν το δικό της απλά κολλήσει μια απλή γρίπη.

Καθημερινότητα

Δευτέρα πρωί.
Εφημερία.

Ο πανικός από το πρωί.
Συνάδελφοι δύο - τριών κατηγοριών.
Αυτοί που δεν με φορτώνουν με πολλά, αυτοί που μόνο με φορτώνουν και οι ενδιάμεσοι,αυτοί είναι ανάλογα με τα φεγγάρια τους.

Μια γιατρός μου κάνει παρατήρηση γιατί φοράω στηθοσκόπιο στον λαιμό. Το θεωρώ ένα απαίσιο κλισέ. Ένας γιατρός μου δίνει συγχαρητήρια που το φοράω.

Την ώρα της νοσηλείας:
- Κύριε, αυτό είναι υπόθετο παυσίπονο, όταν πονάτε θα μας φωνάξετε για να σας βοηθήσουμε, Εντάξει.
- Εντάξει κοριτσάκι μου.

Μετά από μια ώρα, καθώς ελέγχω τους θαλάμους:
- Το πήρα τώρα γιατί πονάω.
- Μόνος σας το πήρατε; Δεν θέλατε βοήθεια.
(μου κάνει νεύμα με το κεφάλι του πως "όχι", αλλά κάτι φουσκώνει το μάγουλό του)
- Τι μασάτε;
- Το παυσίπονο.
- Το υπόθετο;;
- Υπόθετο είναι ;
- ΝΑΙ!

Και μετά σου λένε ότι στην ψυχιατρική είναι χειρότερα.
Δουλεύοντας μόνο πρωί, πάντα κοιτάζω τους ασθενείς να δω αν κάποιος έφυγε. Υπάρχουν βαριά περιστατικά που δεν επιβιώνουν και λυπάμαι όταν βλέπω άλλους στην θέση τους. Λυπάμαι επίσης για εμένα όταν φεύγει κάποιος ασθενής που συμπαθώ. Χαίρομαι που φεύγει, λυπάμαι που δεν συναντώ συχνά τέτοιους ασθενείς.

Συνήθως για προσέγγιση χρησιμοποιώ την μέθοδο του "γιατί;"
"Γιατί σηκώθηκες;" "Γιατί φεύγεις; Που πας;" "Που έβαλες το θερμόμετρο; Γιατί μου τα χάνετε; Ε;"

Και πάνω στο τρέξιμο και τις γρήγορες σκέψεις. Φτάνω στο θάλαμο 9.
Μια κυρία στα δεξιά που είχα παρατηρήσει είχε 2 φωτογραφίες από ένα αγοράκι δίπλα στο μαξιλάρι της. Την βλέπω λίγο αδιάθετη.

- Γιατί μου είστε στεναχωρημένη; Ε;;
Πιάνει μια φωτογραφία και την φέρνει στο πρόσωπό μου "Κοίτα τι έχασα" μου λέει και βουρκώνει αμέσως. "Από καρκίνο"
Έχοντας μια σχετικά παρόμοια εμπειρία της την λέω και συνοψίζω στα 3 λεπτά τι έχω περάσει και εκείνη να μου λέει ότι έχασε ένα εγγονάκι από καρκίνο και πως η κόρη της έχει και αυτή. Μέσα σε ένα λεπτό υπήρξε μια σύνδεση που με έκανε να της χαϊδεύω στοργικά την πλάτη και εκείνη να μου κρατάει σφιχτά το χέρι. Μια σύνδεση ανάμεσα σε δύο άγνωστα άτομα, με διαφορετική ηλικία και εμπειρίες, από διαφορετικά μέρη που απλά συναντηθήκαμε μέσα σε ένα θάλαμο, μέσα από μια αφορμή  μέσα σε 3 λεπτά, ήξερε και ήξερα μια από τις πιο τραυματικές εμπειρίες που έζησα και ζει.

- Ξέρω πως είναι δύσκολο, αλλά δεν θέλω να μου κλαίτε.
Και αμέσως μου χαμογέλασε αδρά.

Βλέπεις ανθρώπους χαρούμενους και υπό συνθήκες που ίσως εγώ ή εσύ ή ο καθένας ίσως δεν άντεχε. Είναι σε ένα κρεββάτι, κατάκοιτοι, λερωμένοι, με καθημερινή κουραστική φλεβοκέντηση, παρακεντήσεις, γκρίνια, άγχος και όμως όταν χαμογελώ, το ανταποδίδουν.

Το νοσοκομείο είναι παράνοια. Για όλους, είτε προσωπικό είτε ασθενείς.

Νομίζω κάτι που δεν κοστίζει είναι ένα χαμόγελο. Κάνει θαύματα.

Ψυχολογίες

Στο νοσοκομείο προφανώς θα βρεθείς αντιμέτωπος με πολλές, μα πάρα πολλές διαφορετικές προσωπικότητες. Το θέμα είναι, να μπορείς να τις αντιμετωπίσεις σωστά. Και όχι μόνο αυτό, αλλά μέσα σε λίγα λεπτά να έχεις χτίσει ένα μικρό ψυχολογικό προφίλ, και όλο αυτό μέσα από 2-3 ερωτήσεις.

Πάντα με χαμόγελο (εγώ τουλάχιστον) περιφέρομαι στα δωμάτια. "Καλημέρα!" λέω, με τραβηγμένο λίγο το "κα". Τώρα από τις απαντήσεις , τεστάρω σε τι mood βρίσκονται. Περνάω στο κυρίως θέμα. "Να πάρουμε μια πιεσούλα;" "Ε, πάρε.." "Ε μωρέ, τσάμπα είναι!" λέω εγώ προσπαθώντας να τους φτιάξω λίγο το κέφι. Κάποιοι χαμογελούν, κάποιοι άλλοι είναι βυθισμένοι.

Υπάρχουν και ασθενείς που δεν επικοινωνούν καθόλου. Όμως εγώ τους μιλάω. Ίσως κάποιοι νομίζουν ότι είμαι λίγο τρελή, αλλά έχω διαβάσει ότι η τελευταία αίσθηση που χάνουμε είναι η ακοή μας. Οπότε τους μιλάω λίγο. Αν είναι να τους κάνω κάτι αμυδρό δεν λέω τίποτα, αλλά αν πρόκειται να τους πονέσω θα τους το πω. Ίσως το εκτιμούν, ίσως και όχι.

Σπάνια θα πετύχω κάποιον πολύ απαιτητικό ασθενή, συνήθως οι συνοδοί φωνάζουν, ουρλιάζουν, τρομάζουν με το παραμικρό. Άλλοi δικαίως άλλοι ίσως απλά βλέπουν το μπάχαλο που υπάρχει , γιατί και με 40 ασθενείς τι να πρωτοπρολάβεις, οπότε και σκέφτονται πως αν δεν φωνάξω δεν θα μου δώσουν σημασία. Μπορεί να είμαι καινούρια, αλλά πρέπει να κόβεις και τον αέρα σε μερικούς. Δεν είμαι υπηρετικό προσωπικό.

Στους ενοχλητικούς συνοδούς, αν με εκνευρίσουν θα τους μιλήσω με ύφος. Ειδικά αν αμφισβητήσουν τις γνώσεις μου. Στους πολύ καταπονημένους συνήθως μιλάω πιο στοργικά, αργά και γλυκά. Στους πιο ομιλητικούς, τους πειράζω και πολλοί από εκείνους το κάνουν επίσης.

Συνήθως όταν έρχονται κάτι να ζητήσουν από εμένα συνήθως με αποκαλούν το καλό κορίτσι, κούκλα, όμορφη και άλλα τέτοια κοπλιμέντα.

Το πιο περίεργο είναι η μνήμη κάποιων που είχαν νοσηλευτεί και τους φέρνουν ξανά.
Εχθές είχα έναν παππού που με θυμόταν και μου λέει
-Α! Σε έψαχνα, ρώτησα αν δουλεύεις, εσύ η Μυτιληνιά!
-Α, με θυμάστε βλέπω.
-Δεν θα ξεχάσω ποτέ αυτό που μου είπες!
-Τι σας είχα πει; Γιατί λέω και πολλά!
-Μια μέρα μου είχαν βάλει έναν σωλήνα (παροχετευτικός σωλήνας συνήθως για την έξοδο υγρού από εσωτερικό σημείο -πχ πνεύμονα) και πονούσα πολύ, δεν μπορούσα να φάω, στο είπα και μου απάντησες "Δεν μπορείς να φας; Θα σε ταΐσω εγώ!"

Πραγματικά, συγκινήθηκα που κάποιος με θυμόταν. Σκέφτηκα πως κάτι σωστό θα κάνω. Ένας παππούς που δεν είχε κανέναν στον κόσμο, έμενε σε γηροκομείο παρατημένος από όλους και όμως, ήταν στο νοσοκομείο και χαμογελούσε που με έβλεπε. Άλλοι μου φέρνουν καφέ ως ένδειξη συμπάθειας, με κερνάνε κάποιο γλυκό, θυμούνται το όνομά μου. Τα εκτιμώ όλα αυτά.

Και εγώ θυμάμαι πολλούς από αυτούς που φεύγουν.
Σε αυτή την δουλειά, δεν κλείνεις την πόρτα και όλα σβήνουν. Σε επηρεάζει το καθετή. Χαρούμενο ή όχι.
Μια συνάδελφός μου, έχασε το παιδί της από καρκίνο στον εγκέφαλο και ήταν εκεί, γελούσε με τα αστεία μου και με κοιτούσε στα μάτια.

Και εμείς μιλάμε για τα προβλήματα. Πονάνε τα πόδια μου κάθε φορά που φεύγω από το νοσοκομείο, μου τελειώνουν τα χρήματα πιο γρήγορα καμιά φορά, με ενοχλεί η γάτα μου που νιαουρίζει το βράδυ και εγώ νυστάζω, αλλά χαίρομαι που ζω. Χαίρομαι που θα πάω εκεί, μέσα στο θάνατο και κάθε μέρα θα προσπαθώ να τον τραβάω μακριά από κάθε ασθενή μου. Είτε τα καταφέρνω είτε όχι. Κι όταν τα καταφέρνω αλήθεια, δεν υπάρχει μεγαλύτερη ανακούφιση. Βγαίνω από την πόρτα, μπαίνω στο λεωφορείο και χαμογελώ.

Είμαι καλά, είμαι εγώ και είμαι εδώ. Και ας έχασα το λεωφορείο.
Το επόμενο, σε 10 λεπτά.

Πραγματικότητες

Σίγουρα η κλινική χωρίζεται σε 2 εντελώς αντίθετες πραγματικότητες.
Η μία, είναι οι ασθενείς που πειράζω και κάνω πλάκα σπάζοντας εύκολα τον πάγο με μερικά αστεία του τύπου "κλείστο, κλείστο" ενώ μιλάνε στο τηλέφωνο και εγώ πάω να τους πάρω πίεση ή ρωτώντας "τι κάνουν τα αγόρια;;" που ο μικρότερος είναι 70 και βάλε, ή άλλες φορές τους απειλώ (άντρες προφανώς) με
κλύσμα. Υπάρχουν και άλλοι που είναι εύσωμοι και τους ζυγίζω, αν είναι πριν τα 100 κιλά τους λέω "να τα εκατοστήσετε!" . Έτσι θεωρώ πως εκτός από την δουλειά μου, από τεχνικής πλευράς, συμβάλλω και λίγο και στην ολιστική φροντίδα του, εφόσον τον κάνω να νιώθει καλά, και η καλή ψυχική υγεία είναι κομμάτι και της σωματικής. Αλληλένδετα.

Υπάρχουν βέβαια και ασθενείς που εκεί που δεν το περιμένεις σε αφήνουν άφωνο.

Περιστατικό Νο1
Έχουμε ένα μαύρο γιατρό -δεν θυμάμαι από που είναι- πλησιάζει έναν παππούλη και εκείνος λέει φωναχτά.
-Ααα, αμαν ήρθε ο μαύρος, μαύρα τα μαντάτα.
Ναι, είναι λίγο ρατσιστικό, αλλά, γέλασα με την καρδιά μου.

Περιστατικό Νο2
Γιαγιά , όχι και πολύ βιώσιμη, πολύ μεγάλη σε ηλικία, με πυρετούς κλτ, δεν επικοινωνούσε κιόλας, της έκανα την νοσηλεία, και φεύγοντας μπερδεύομαι στο στατό και πάω να πέσω. Τότε ακούω ένα γέλιο και γυρίζω, βλέπω την γιαγιούλα να γελάει και να με κοιτάζει. Ναι, ήταν και αστείο αλλά και τρομακτικό συνάμα.

Απο την άλλη πλευρά της πραγματικότητας , έχουμε ανθρώπους που απλά δεν μπορώ να κάνω κάτι άλλο, εκτός από να τους μιλάω ευγενικά και με χαμόγελο.
Ένας διαβητικός που του έκοψαν το μεγάλο δάχτυλο του δεξιού ποδιού. Έκλαιγε ο καημένος, εγώ πήγα κοντά, έκατσα δίπλα του, του μιλούσα. Για χειρότερες καταστάσεις. Με αγκάλιασε. Με χιλιοευχαρίστησε μέχρι την μέρα που πήρε εξιτήριο.
Μιας γυναίκας ο άντρας πέθανε. Φεύγοντας απλά την κοίταξα και της είπα συλλυπητήρια. Με ευχαρίστησε ακουμπώντας την παλάμη στο στέρνο της.
 Ένας κύριος με κυστική ίνωση, 45 χρονών. Έχει γυναίκα και παιδάκι 5 χρονών. Πεθαίνει, είναι σίγουρο. Και εγώ τι να πω στους συνοδούς. Έβγαιναν όλοι έξω και έκλαιγαν. Ήθελα τόσο πολύ να πω κάτι στην γυναίκα του και δεν έβρισκα λόγια. Κάθε φορά που πήγαινα για νοσηλεία μου χαμογελούσε. Και εγώ τι να της πω; Υπομονή; Τι; Με ένα παιδάκι μικρό και έναν άντρα που αύριο -
μεθαύριο δεν θα ζει. Απλά την ακούμπησα στον ώμο φεύγοντας σήμερα. Με κοίταξε απλά. Ήξερε και ήξερα. Βούρκωσα. Χωρίς να ξέρω κανέναν τους.

Πιο πολύ νιώθω άνθρωπος στις κακές πραγματικότητες. Τις άσχημες.
Κάθε μέρα που περνάει, ακόμα και με την τραγική κούραση, χαίρομαι που είμαι νοσηλεύτρια.

Είναι εγωιστικό επάγγελμα.
Γεμίζουμε το κενό μας.
Το κάνουμε γιατί αισθανόμαστε καλά μέσα από την παροχή υπηρεσιών υγείας.
Μέσα από το χαμόγελο στο αστείο,
μέσα από το βουρκωμένο βλέμμα της κυρίας.

Αρμοδιότητες

Εγώ είμαι νοσηλεύτρια. Δεν λύνω το πρόβλημα, ούτε χορηγώ φάρμακα χωρίς οδηγίες γιατρού. Ωστόσο, ξέρω τις ασθένειες και μπορώ να απαντάω στους συνοδούς.

Μπορεί να έτρεχα από το πρωί αλλά καθώς έκανα τον κλασσικό έλεγχο στα δωμάτια, το ροχαλητό μιας γυναίκας με σταματά. Πάω πιο κοντά. Κι όμως, παρατηρώ δυο σκιτσαρισμένες κόλλες Α4 πίσω, κολλημένες στον τοίχο. Παιδιά δημοτικού, σίγουρα. Μαρκαδόροι και ξυλομπογιές. Έχουν ζωγραφίσει σπιτάκι και μικροσκοπικά πράσινα και κόκκινα ανθρωπάκια με μπλε μαλλιά. Γράφουν πόσο πολύ αγαπούν τον μπαμπά και την μαμά, μα ένα ιδιαίτερο ΥΓ με κάνει να το διαβάζω συνέχεια.

ΥΓ: Η γιαγιά θα γίνει καλά και θα γυρίσει σπίτι.

Ξαφνιάζομαι από την παρουσία της γιατρού η οποία μου ζητάει μια πίεση στην ασθενή. Είναι σχετικά ταραγμένη.

-140.
-Α, ευτυχώς.
-Τι έχει;
-Ισχαιμικό εγκεφαλικό.
-Μάλιστα.

Δεν ρώτησα πόσο σοβαρό.
Κάποια στιγμή, μετά από 3-4 ώρες βρίσκομαι στο ίδιο δωμάτιο.
Βάζω θερμόμετρο και περιμένω να το πάρω καθώς ήταν το τελευταίο.

Διάβαζα και πάλι το πολύχρωμο γράμμα.
Πίσω μου ακούω τον γιατρό να μιλάει στον συνοδό.
-Έχει νεκρωθεί ο εγκέφαλός της, δεν έχει λειτουργία καθόλου.
-Μάλιστα, το κατάλαβα.
-Το λέω σε εσάς που είστε και ο πιο ψύχραιμος για να το πείτε στους υπόλοιπους.

Και βρίσκομαι ανάμεσα σε μια αντίφαση. Από την μια 2 παιδάκια περιμένουν την γιαγιά τους πίσω.
Περιμένουν απαντήσεις σε ερωτήσεις όπως "που είναι;" "δεν θα γυρίσει" "τι είναι εγκέφαλος;" που σίγουρα θα το ακούσει πολλές φορές μέσα από συζητήσεις συγγενών. "δηλαδή η γιαγιά δεν σκέφτεται;"

Ερωτήσεις που περιμένουν απάντηση από κάποιον.
Από κάποιον που μόλις έμαθε πως θα σβήσει το τηλέφωνο της μητέρας της από την λίστα, θα καθαρίσει το σπίτι της και θα κοιτάζει τα άπλυτα ρούχα της στο καλάθι. Που για έναν ανεξήγητο λόγο θα τα πλύνει, θα τα διπλώσει και θα τα τακτοποιήσει πίσω στην ντουλάπα.

Είναι ο τρόπος μερικών για να αντιμετωπίσουν τον θάνατο.
Τον αντιμετωπίζουν σαν ταξίδι χωρίς γυρισμό.
Στα παιδιά τους λένε πως η γιαγιά είναι στον ουρανό
και οι μεγαλύτεροι συγγενείς και ένοικοι ξέρουν πως από το πάνω διαμέρισμα
δεν θα ακούγονται πλέον χοροπηδητά το Σαββάτο.
Κάτι που από εκεί που τους ενοχλούσε και τους θύμωνε,
τώρα τους στεναχωρεί που δεν θα συμβαίνει.

Για άλλους είναι ένα εξιτήριο και ένας χαρτί παραλαβής θανάτου.

Για μένα, δεν ξέρω, ακόμα εγκλιματίζομαι.
Σίγουρα πάντως σημαίνει την διαγραφή από την λογοδοσία, τα φάρμακα,
το πλάνο των κλινών και τις δίαιτες των ασθενών.

Ένα εγκεφαλογράφημα ευθεία
μια γόμα για να σβήσουμε το όνομα
και τα παιδιά στο σπίτι να ρωτάνε γιατί.

Το βάπτισμα του πυρός

“Να μην ξεχάσω τίποτα. Στολή, στηθοσκόπιο, στυλό (μπλε-κόκκινο-πράσινο-μαύρο), κλειδιά, κινητό και mp3.”

Βγαίνοντας από το σπίτι σκέφτομαι την αλλαγή της ζωής μου βάση του επαγγέλματος –τίποτα δεν έχω καταλάβει ακόμα- και συνεχίζω να κατεβαίνω το σκαλιά. 

Η ώρα είναι 6.30, δεν έχω εισιτήριο, πάω να πάρω καφέ. Παραγγέλνω στο café δίπλα στην στάση, έρχεται το λεωφορείο, δεν προλαβαίνω να πάρω τον γαλλικό που έχω ήδη παραγγείλει, ρωτάω τον οδηγό αν περιμένει, με γράφει και πάει να ξεκινήσει, μπαίνω μέσα, γίνομαι ρεζίλι αφήνοντας απλήρωτο τον καφέ και ζητάω εισιτήριο.

-Δεν έχω.

-Τι εννοείται; Είναι 6.30 το πρωί και δεν έχετε; Δεν ήταν ανοιχτό κανένα περίπτερο.

-Δεν με νοιάζει , να πας να βρεις.

Είμαι έτοιμη να δακρύσω από τα νεύρα μου, παίρνω ανάσα, ηρεμώ.

-Είστε τραγικός. Του λέω και κάθομαι στις πίσω θέσεις.

Φτάνω νοσοκομείο, και μας μοιράζουν στις κλινικές.

-Και εσύ, στην Β Παθολογική.

-Μάλιστα.

Β παθολογική. Τι να πρωτοπώ γι αυτό το τμήμα. Μπαίνοντας στον διάδρομο η μυρωδιά από το ιώδιο και το μπεντατίν, αυτή η μυρωδιά νοσοκομείου-φαρμακείου είναι τόσο έντονη που φτερνίζομαι. Με πάει στην προϊσταμένη  συστήνομαι με στέλνει να ντυθώ. Με στέλνει να πάρω πιέσεις και θερμόμετρα.

Αρχίζω να εγκλιματίζομαι πολύ σιγά. Αργώ με τις πιέσεις. 45 ασθενείς περίπου. 30 στα δωμάτια και καμιά 15 ράντζα έξω. Βάζω ακουστικά, τυλίγω την περιχειρίδα γύρω από τα χέρια των ασθενών. Δεν υπάρχουν νέοι ιδιαίτερα. Άντε κανένας 35άρης κατά τύχη. Η μέρα κυλάει ήσυχα στην αρχή. Μετά όμως οι ρυθμοί αλλάζουν, οι νοσηλεύτριες τρέχουν να προλάβουν, γίνεται επίσκεψη γιατρών, πολλών γιατρών (μαζί με φοιτητές ιατρικής) και εγώ τρέχω παντού για βοήθεια. Η μέρα μου έχει αρχίσει χάλια και εγώ νιώθω τα πόδια μου να πονάνε. Ωστόσο τρέχω. 

Τελευταία ενέργεια για την μέρα, να στρώσουμε 2 ασθενείς. Μπαίνουμε στο πρώτο δωμάτιο, κοιτάμε τον ασθενή, μου φαίνεται μπλε, με κοιτάζει η νοσηλεύτρια, και αμέσως τρέχει έξω. Το δωμάτιο ήσυχο και εγώ να κοιτάζω το πρώτο πτώμα, την πρώτη μέρα στην δουλεία. Έχω μείνει αποσβολωμένη και κοιτάζω τα πόδια του, τα νύχια του είναι κάτασπρα, δειλά δειλά τον ακουμπάω, έχει παγώσει. Δεν φοβάμαι, ούτε ταράζομαι, ούτε αηδιάζω  ούτε στεναχωριέμαι.Είμαι απαθής. Δεν έχω συνειδητοποιήσει τίποτα ακόμη. Η νοσηλεύτρια φέρνει γιατρό και καρδιογράφο. Ευθεία.

Το απόγευμα πήγα σε σπίτι με φίλους. Με πήρε ο ύπνος στον καναπέ. Άκουσα να λένε «η καημένη, πτώμα είναι». Εγώ συνέχισα να προσποιούμαι ότι κοιμάμαι ενώ απλά προσπαθούσα να σκεφτώ τι είναι αυτό που μπήκε στην ζωή μου.

Σίγουρα δεν είναι μια απλή δουλειά.